تأثیر محیط واکه ای بر درک شنیداری- دیداری (تأثیر مک گرک) همخوان های واکدار انسدادی زبان فارسی

توهم درکی مک گرک، پدیده ای است که طی آن فرد به منظور درک بهتر گفتار، اطلاعات هر دو حوزه شنوایی و بینایی را با یکدیگر تلفیق می کند. بارزترین نمونه ای که در توضیح این پدیده ارائه می گردد تلفیق هجای دیداری /??/ با هجای شنیداری /b?/ بوده که منجر به درک هجایی مابین این دو هجا گردیده و افراد هجای /d?/ را به عنوان پاسخ برمی گزینند. این پژوهش به منظور تحقیق در مورد رخداد و نحوه عمل این پدیده در زبان فارسی صورت گرفته است. پژوهش حاضر با انجام 3 آزمون مختلف تأثیر این پدیده را در مورد همخوان های زبان فارسی و همچنین تأثیر محیط های واکه ای متجانس و غیرمتجانس بر درک شنیداری- دیداری این همخوان ها مورد بررسی قرار داد. درآزمون نخست، تلفیقی شنیداری-دیداری از 11 هجای زبان فارسی در قالب 121 (11×11) محرک به دو گروه 30 نفری از آزمودنی های زن و مرد 20-40 ساله فارسی زبان تهرانی، که تاکنون سابقه هیچگونه اختلال شنوایی و بینایی نداشته اند، ارائه شد. نتایج تجزیه تحلیل های آماری، نشان می دهد که گویشوران زبان فارسی نیز همانند گویشوران دیگر زبان ها، به منظور درک بهتر گفتار، اطلاعات هر دو حوزه شنیداری و دیداری را با یکدیگر تلفیق می کنند. با این تفاوت که در زبان فارسی این تأثیر معنی دار نمی باشد. همچنین نتایج پژوهش مورد نظر عدم وجود تفاوت جنسیتی میان زنان و مردان را در خصوص بروز این پدیده نشان داد. با این وجود در صورت بروز این رخداد، بالاترین میزان رخداد پدیده مک گرک زمانی گزارش شده، که فرد ارائه کننده زن باشد. آزمون دوم میزان رخداد این پدیده را در شش محیط واکه ای مورد بررسی قرار داد. نتایج به دست آمده میزان تأثیر محیط واکه ای بر این پدیده را معنی دار ندانست، اما در صورت بروز این پدیده، محیط واکه ای /i/ دارای بالاترین میزان رخداد و محیط واکه ای /e/ کم ترین میزان را دارا می باشد. همچنین در این آزمون تمایز جنسیتی بین زنان و مردان معنی دار بود و زنان بیش تر تحت تأثیر این پدیده قرار گرفتند. در آزمون سوم، محرک ها در شرایط واکه ای نامتجانس به گویشوران ارائه گردیدند. در این آزمون نیز تمایز معنی داری میان محیط واکه ای و میزان رخداد پدیده مک گرک مشاهده نشد. به علاوه همانند آزمون پیشین تمایز جنسیتی در خصوص بروز این پدیده میان زنان و مردان معنی دار بود و درک شنیداری- دیداری زنان بیش تر از مردان تحت تأثیر این پدیده قرار گرفت.